مجازات های مالی و مجازات های اجتماعی

جزای نقدی از جمله مجازات های بسیار قدیمی است که به طور سنتی گاهی به عنوان جانشین مجازات حبس به کار گرفته می شده است. از ویزگی های واکنش های جزایی که در الگوی جایگزینی به کار گرفته می شوند، این است که در الگوی جایگزینی، مجازات های نوینی مانند نظارت الکترونیکی و خدمات اجتماعی در کنار مجازات سنتی جزای نقدی در قالب فهرستی از مجازات ها ارائه می شوند تا مجموعه کاملی از جایگزین ها را به قضات پیشنهاد کنند
لایختص التعزیر بالضرب و یجوز بالحبس و التغریم بمعنی الاجبار علی تملیک المال للجهه المتملکه فیما اذا رأی الحاکم مصلحه فی ذالک(خویی، صراط النجاه، 1، 426) . در این عبارت که به طور خاص به تعزیر مالی نیز اشاره شده، صلاحدید حاکم به عنوان معیار تعیین نوعِ مجازات تعزیری بیان شده است. برخی دیگر از فقها و اندیشمندان از جمله آیت الله مکارم شیرازی و آیت الله منتظری نیز پس از بیان مفصل ادله یدو طرف، به همین نظریه گراییده اند(منتظری، مبانی حکومت اسلامی، 3، 507).