عنوان تحقیق :
آسیب شناسی و تحلیل علل وقوع جرم اختلاس در بانکهای شهرستان)
چکیده:
جرم اختلاس در نظام اداری کم و بیش گریبان گیر همه کشورهاست که آسیبهای ناشی از آن با توجه به شکلهای مختلف آن بی شمار است برای کشوری که در جهت توسعه و پیشرفت گام بر می دارد، ضرورت دارد تا به این مهم بپردازد و برای جلوگیری از تشدید آسیبها در آینده با تمام توان و در همه زمینه ها با علل و عوامل بروز آن مبارزهای جدی و مستمر صورت گیرد تا در جامعهای سالم و عاری از فساد توسعه پایدار و همه جانبه در کشور محقق شود.پژوهش حاضر به بررسی آسیب شناسی و تحلیل علل وقوع جرم اختلاس در بانکهای شهرستان شیراز(فارس) در سال 1392 پرداخته است. جامعه آماری،کارشناسان،بازرسان و مدیران ارشد بانکهای خصوصی و دولتی شهر شیراز با حجم نمونه برابر با 104نفر به شیوهنمونهگیری تصادفی ساده بوده است. این پژوهش کلیاتی از بحث اختلاس ،پیامدها و راههای پیشگیری و مقابله با آن را بحث و بررسی میکند و ضمن توصیف فرضیات به تحلیل آنها می پردازد که عمدهترین عوامل منجر به وقوع جرم اختلاس که در این پژوهش به آنها اشاره و تحلیل شده است ، عبارتند از وجود روابط ناسالم اداری میان مسئولان و کارکنان بانکها و نبود شفافیت در سیستم بانکی، وجود ضعف اعتقادی در بین کارکنان بانکها، مواجه شدن آنان با مشکلات مالی (کمی درآمد ...) و شگرد های مخصوص برخی از مشتریان بانکها ،نارسایی های آموزشی کارکنان بانکها ،ضعف کارآمدی و عدم وجود راهبردهای مناسب برای جلوگیری از وقوع جرم اختلاس در سیستمهای نظارتی، بازرسی و قانونی بانکها و همچنین عدم پیشرفت نظام بانکی و توسعه آن به سمت الکترونیکی شدن زمینه ساز وقوع جرم اختلاس در بانکها می باشد. در نهایت ، چنین نتیجه گیری شده که آسیبهای پس از وقوع جرم اختلاس شامل(عدم اعتماد مردم به بانک، ایجاد تورم در جامعه، فلج شدن اقتصاد و ازبین رفتن انگیزه کاری کارکنان بانک) و پیشنهاد جهت کاهش وقوع جرم اختلاس (کنترل و نظارت بانک مرکزی، رسیدگی به کارکنان(از جهت اقتصادی)، شایسته سالاری، آموزش و استقرار بانکداری الکترونیکی) می باشد.
واژگان کلیدی: اختلاس، روابط ناسالم اداری،مدیریت،شایسته سالاری، بانکداری الکترونیکی،نظارت
فهرست مطالب
عنوان صفحه
کلیات
مقدمه...................................... 1
بیان مسئله ........................................ 2
ضرورت و اهمیت پژوهش........................ 4
سوالات تحقیق................................ 5
اهداف پژوهش................................ 5
فرضیات پژوهش .............................. 5
پیشینه پژوهش............................... 6
روش انجام تحقیق ............................ 8
روش تجزیه و تحلیل داده ها.................. 9
قلمرو تحقیق................................ 9
جامعه آماری و روش نمونه گیری............... 9
فصل اول:تعاریف و عناصر تشکیل دهنده جرم اختلاس
مقدمه...................................... 10
1-1-تبیین عناصرتشکیل دهنده اختلاس........... 10
1-1-1- تعاریف............................ 10
1-1-1-1- تعاریف اختلاس.................. 10
1-1-1-2-تعاریف جرم تصرف غیرقانونی...... 12
1-1-2-قانون مجازات عمومی و جرم اختلاس..... 14
1-1-3-تبیین رفتار مجرمانه................ 15
1-1-3-1- رفتار مجرمانه اختلاس........... 15
الف: رفتار مجرمانه تصرف غیر قانونی استفادة غیر مجاز 17
ب) شرط تسلیم قبلی مال................. 28
ج ) نتیجه مجرمانه .................... 31
1 ) مفهوم مستخدم دولت................ 33
2 ) مفهوم شخص در حکم مستخدم دولت..... 35
1-1-3-2-رکن معنوی اختلاس و تصرف غیر قانونی 37
الف: رکن معنوی اختلاس.................. 37
ب :رکن معنوی تصرف غیر قانونی.......... 38
1-2- بررسی تطبیقی ارکان جرم اختلاس ......... 40
1-2-1-رکن قانونی......................... 40
1-2-2-رکن مادی .......................... 43
1-2-2-1- سمت مرتکب..................... 44
1-2-2-2- اختلاس از شرکتهای سهامی غیر دولتی 48
1-2-2-3- تصاحب ........................ 52
1-2-2-4- مقایسه برداشت و تصاحب......... 53
1-2-2-5- موضوع و متعلق جرم اختلاس....... 55
1-2-2-6- شمول جرم اختلاس بر اموال غیر منقول 58
1-2-2-7- سپرده شدن اموال یا اشیاء...... 62
1-2-3-رکن معنوی.......................... 65
1-3- مبانی نظری تحقیق...................... 71
1-3-1- نظریههای کلاسیک و متأخر جرمشناسی... 71
1-3-2- نظریه حقوق کیفری.................. 71
1-3-3- منابع فقهی- حقوقی................. 75
1-3-4- دیدگاه ابنخلدون................... 77
1-3-4-1- سرشت انسان و اجتماع........... 78
1-3-4-2- عوامل سیاسی................... 79
1-3-4-3- نظارت نهادهای حکومتی.......... 81
1-3-4-4- جرایم اقتصادی حکومت و ارباب قدرت 83
1-3-4-5- نقش دین و باورهای مذهبی در وقوع جرم 84
1-3-4-6- عوامل اقتصادی................. 85
فصل دوم:نتایج بررسی علل وقوع جرم اختلاس در محدوده بانکهای شهر شیراز
مقدمه...................................... 86
2-1- بررسی فرضیات تحقیق.................... 87
2-1-1- وجود روابط ناسالم اداری میان مسئولان و کارکنان بانکها 87
2-1-2- نبود شفافیت در سیستم بانکی........ 88
2-1-3-وجود ضعف اعتقادی در بین کارکنان بانکها 89
2-1-4-مواجه شدن کارکنان با مشکلات مالی (کمی درآمد ...) 90
2-1-5- شگردهای مخصوص برخی از مشتریان بانکها 91
2-1-6-نارسایی های آموزشی کارکنان بانکها.. 92
2-1-7- ضعف کارآمدی و عدم وجود راهبردهای مناسب در سیستمهای نظارتی......................................... 93
2-1-8-سیستمهای بازرسی و قانونی بانکها.... 94
2-1-9- عدم پیشرفت نظام بانکی و توسعه آن به سمت الکترونیکی شدن 95
2-2-عوامل منجر به وقوع جرم از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسان و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز............. 96
2-3-آسیبهای پس از وقوع جرم از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسان و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز............. 98
2-4-پیشنهاد جهت کاهش وقوع جرم اختلاس از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسین و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز... 99
2-5- راهکارهای تربیتی پیشگیری از جرائم اقتصادی از منظر قرآن و حدیث.......................................... 100
2-5-1- مفاهیم و کلیات................... 101
الف:جرم............................... 101
ب:پیشگیری............................. 101
1) پیشگیری موسع..................... 102
2) پیشگیری مضیق..................... 102
فهرست مطالب
عنوان صفحه
کلیات
مقدمه...................................... 1
بیان مسئله ........................................ 2
ضرورت و اهمیت پژوهش........................ 4
سوالات تحقیق................................ 5
اهداف پژوهش................................ 5
فرضیات پژوهش .............................. 5
پیشینه پژوهش............................... 6
روش انجام تحقیق ............................ 8
روش تجزیه و تحلیل داده ها.................. 9
قلمرو تحقیق................................ 9
جامعه آماری و روش نمونه گیری............... 9
فصل اول:تعاریف و عناصر تشکیل دهنده جرم اختلاس
مقدمه...................................... 10
1-1-تبیین عناصرتشکیل دهنده اختلاس........... 10
1-1-1- تعاریف............................ 10
1-1-1-1- تعاریف اختلاس.................. 10
1-1-1-2-تعاریف جرم تصرف غیرقانونی...... 12
1-1-2-قانون مجازات عمومی و جرم اختلاس..... 14
1-1-3-تبیین رفتار مجرمانه................ 15
1-1-3-1- رفتار مجرمانه اختلاس........... 15
الف: رفتار مجرمانه تصرف غیر قانونی استفادة غیر مجاز 17
ب) شرط تسلیم قبلی مال................. 28
ج ) نتیجه مجرمانه .................... 31
1 ) مفهوم مستخدم دولت................ 33
2 ) مفهوم شخص در حکم مستخدم دولت..... 35
1-1-3-2-رکن معنوی اختلاس و تصرف غیر قانونی 37
الف: رکن معنوی اختلاس.................. 37
ب :رکن معنوی تصرف غیر قانونی.......... 38
1-2- بررسی تطبیقی ارکان جرم اختلاس ......... 40
1-2-1-رکن قانونی......................... 40
1-2-2-رکن مادی .......................... 43
1-2-2-1- سمت مرتکب..................... 44
1-2-2-2- اختلاس از شرکتهای سهامی غیر دولتی 48
1-2-2-3- تصاحب ........................ 52
1-2-2-4- مقایسه برداشت و تصاحب......... 53
1-2-2-5- موضوع و متعلق جرم اختلاس....... 55
1-2-2-6- شمول جرم اختلاس بر اموال غیر منقول 58
1-2-2-7- سپرده شدن اموال یا اشیاء...... 62
1-2-3-رکن معنوی.......................... 65
1-3- مبانی نظری تحقیق...................... 71
1-3-1- نظریههای کلاسیک و متأخر جرمشناسی... 71
1-3-2- نظریه حقوق کیفری.................. 71
1-3-3- منابع فقهی- حقوقی................. 75
1-3-4- دیدگاه ابنخلدون................... 77
1-3-4-1- سرشت انسان و اجتماع........... 78
1-3-4-2- عوامل سیاسی................... 79
1-3-4-3- نظارت نهادهای حکومتی.......... 81
1-3-4-4- جرایم اقتصادی حکومت و ارباب قدرت 83
1-3-4-5- نقش دین و باورهای مذهبی در وقوع جرم 84
1-3-4-6- عوامل اقتصادی................. 85
فصل دوم:نتایج بررسی علل وقوع جرم اختلاس در محدوده بانکهای شهر شیراز
مقدمه...................................... 86
2-1- بررسی فرضیات تحقیق.................... 87
2-1-1- وجود روابط ناسالم اداری میان مسئولان و کارکنان بانکها 87
2-1-2- نبود شفافیت در سیستم بانکی........ 88
2-1-3-وجود ضعف اعتقادی در بین کارکنان بانکها 89
2-1-4-مواجه شدن کارکنان با مشکلات مالی (کمی درآمد ...) 90
2-1-5- شگردهای مخصوص برخی از مشتریان بانکها 91
2-1-6-نارسایی های آموزشی کارکنان بانکها.. 92
2-1-7- ضعف کارآمدی و عدم وجود راهبردهای مناسب در سیستمهای نظارتی......................................... 93
2-1-8-سیستمهای بازرسی و قانونی بانکها.... 94
2-1-9- عدم پیشرفت نظام بانکی و توسعه آن به سمت الکترونیکی شدن 95
2-2-عوامل منجر به وقوع جرم از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسان و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز............. 96
2-3-آسیبهای پس از وقوع جرم از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسان و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز............. 98
2-4-پیشنهاد جهت کاهش وقوع جرم اختلاس از دیدگاه کارشناسان حقوقی ،بازرسین و مدیران ارشد بانکهای شهر شیراز... 99
2-5- راهکارهای تربیتی پیشگیری از جرائم اقتصادی از منظر قرآن و حدیث.......................................... 100
2-5-1- مفاهیم و کلیات................... 101
الف:جرم............................... 101
ب:پیشگیری............................. 101
1) پیشگیری موسع..................... 102
2) پیشگیری مضیق..................... 102
ج: جرائم اقتصادی...................... 103
2-5-2- مهمترین راهکارهای تربیتی پیشگیرانه از جرائم اقتصادی....................................... 103
الف: ترویج فرهنگ کار و تلاش............ 104
1)تشویق همگانی به کار از رهگذر تبیین برکات معنوی کار 105
2)آگاهی بخشی از عوارض تنبلی و بیکاری 106
3) پیشه نمودن قناعت................. 108
4)توجه به پایینتر از خود در امور مادی 109
ج:برجسته سازی اهمیت حق الناس.......... 110
1) تشویق به رعایت حق الناس.......... 111
د: بیدار کردن وجدانها................. 112
فصل سوم:جمع بندی،نتیجهگیری و ارایه پیشنهادات
مقدمه..................................... 113
جمع بندی.................................. 113
نتیجه گیری................................ 122
پیشنهادات................................. 124
منابع و فارسی............................. 125
منابع فقهی و عربی......................... 128
مقالات..................................... 128
پایان نامه ها............................. 128
پیوست ها......................................................................................................................129
فهرست جداول
عنوان صفحه
نمودار 2-1- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تأثیر روابط ناسالم اداری بر وقوع جرم اختلاس.................... 87
نمودار 2-2- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تأثیر نبود شفافیت در سیستم بانکی بر وقوع جرم اختلاس........... 88
نمودار 2-3- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تأثیر وجود ضعف اعتقادی کارکنان بانکها بر وقوع جرم اختلاس... 89
نمودار 2-4- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تاثیر مشکلات مالی کارکنان بر وقوع جرم اختلاس.................. 90
نمودار 2-4- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تاثیر شگردهای مخصوص برخی از مشتریان بر وقوع جرم اختلاس.......... 91
نمودار 2-5- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تاثیر وجود نارسایی های آموزشی کارکنان بر وقوع جرم اختلاس....... 92
نمودار 2-6- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تاثیر ضعف کارآمدی سیستم نظارتی بر وقوع جرم اختلاس............. 93
نمودار 2-7- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب میزان تاثیر سیستمهای بازرسی و قانونی بانکها بر وقوع اختلاس....... 94
نمودار 2-8- توزیع درصد نظر پاسخگویان برحسب
میزان تاثیر عدم توسعه بانکداری الکترونی