روش های ارتقا تمکین مالیاتی و راهکارهای جلوگیری از فرار مالیاتی

---

مقاله روش‌های ارتقای تمکین مالیاتی و راهکارهای جلوگیری از فرار مالیاتی

شرح مختصر : در اکثر کشورها، بخش عمده ای از منابع دولت، از طریق اخذ مالیات تأمین می گردد؛ ضمن اینکه سهم مالیات از کل درآمدهای عمومی در میان کشورها، متفاوت بوده و تعیین میزان آن ارتباط مستقیمی با سطح توسعه و ساختار فرهنگی و اقتصادی آنها دارد. بررسی تمامی این عوامل به مدت زمان زیادی نیاز دارد؛ ولی آنچه که مسلم است این موضوع  است که، حل مشکل تمکین مالیاتی تنها با اعمال  اجبار و وضع قوانین و مقررات قابل حل نیست؛ بررسی‌ها نشان می‌دهد که پایین بودن نرخ تمکین مالیاتی،بالا بودن تعداد بخشنامه های صادره، ترکیب نامناسب درآمدهای مالیاتی وغیره، از نشانه‌های اولیه و بدیهی پیچیده بودن سیستم مالیاتی کشور بوده و لذا در نظام مالیاتی کشور می بایست تمهیداتی در خصوص تسهیل در فرآیند اخذ مالیات، شفافیت همه جانبه قوانین ومقررات مالیاتی(که نهایتاً منجر به اجتناب از صدور و ابلاغ مکرر بخشنامه‌های تکمیلی می‌گردد)، استقرار سیستم‌های متمرکز مالیاتی کشور و دسترسی آسان مؤدیان مالیاتی به سوابق مالیاتی خود صورت پذیرد. در این تحقیق فاکتورهای نمونه‌ای اقتصادی و غیر اقتصادی در یک راستا و با هم اندازه‌گیری شده است. تجزیه و تحلیل سیستماتیک‌ این عوامل جهت تشریح عدم تمکین مالیاتی ضروری می‌باشد. این موضوع در ارزشیابی رفتار مؤدیان مالیاتی و تصمیم آنها در همراهی و یا عدم همراهی با قوانین مالیاتی نقش مهمی دارد. به طور کلی راهکارهای ارتقای تمکین داوطلبانه‌ی مؤدیان مالیاتی علاوه بر ارتقاء فرهنگ مالیاتی در بین افراد به طور کلی به چهار عامل یعنی منابع انسانی، امکانات فیزیکی ، مدیریت زمان و تشکیلات رسمی و غیر رسمی نیاز دارند. در این تحقیق با استفاده از پژوهش میدانی سعی بر معرفی این 4 عامل و شناخت و بررسی و راهکارهای تقویت این عوامل در جامعه ایران پرداخته می‌شود.

فهرست :

چکیده

مقدمه

اهمیت مطالعه

فرار مالیاتی چیست؟

تمایز فرار مالیاتی و اجتناب مالیاتی

زمینه های پیدایش فرار مالیاتی

نقض نظام اطلاعات مالیاتی

اندازه گیری فرار مالیاتی در ایران

راهبردهای ارتقا پرداخت داوطلبانه مالیات

انصاف و عدالت مالیاتی

توان سازمانی اداره مالیات

سطح آگاهی مالیات دهندگان

درستکاری مالیات دهندگان

عدم توانایی پرداخت مالیات

فاکتورهای اجتماعی

نگرش نسبت به دولت

حساب سازی و فرار مالیاتی

رابطه فساد مالیاتی و مالیات

نقش مدیریت مالیاتی در افزایش تمکین مالیاتی

خدمات رسانی به مودیان مالیاتی

نتیجه گیری

منابع

مقاله تحلیل حقوقی تطبیقی مراجع دادرسی مالیاتی ایران

چکیده
در مقایسه نظام مالیاتی ایران با کشورهای پیشرفته، تعداد اظهارنامههای مورد رسیدگی به
نسبت اظهارنامههای مورد قبول بسیار بالا است. فقدان اطلاعات مالیاتی، پیچیدگی و عدم
شفافیت قوانین، نوع رسیدگی مالیاتی را از مختصات یک رسیدگی بهینه دور میکند. دور بودن
رسیدگی مالیاتی از یک رسیدگی بهینه موجب بروز اختلافات بین مودیان و سازمان امور
مالیاتی و متعاقباً سبب طرح پروندههای مالیاتی در مراجع دادرسی )اداری، شبه قضایی و
قضایی( میگردد . این مقاله با هدف شناسایی نقاط قوت و ضعف نظام دادرسی مالیاتی ایران
سعی دارد با اتکای به روشهای مطالعه اسنادی و کتابخانهای ضمن بیان آن دسته از مواد
قانونی که مؤلفههای دادرسی مالیاتی را تشکیل دادهاند و همچنین مراجع ذیصلاح در امر
دادرسی مالیاتی، ابهامات فنی  حقوقی هر یک را نیز مورد بررسی قرار دهد. نقایص نظام
دادرسی مالیاتی ایران را میتوان با مطالعه تطبیقی نظام دادرسی مالیاتی کشورهای انگلستان،
چین، فرانسه و استرالیا تشخیص داد.
واژههای کلیدی: دادرسی مالیاتی، هیأتهای حل اختلاف مالیاتی، شورای عالی مالیاتی، دیوان
عدالت اداری، حقوق مالیاتی تطبیقی
1 عضو هیات علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه علامه طباطبایی - [e-mail]
2 کارشناس ارشد حقوق عمومی؛ دانشگاه علامه طباطبایی)نویسنده مسئول( - [e-mail]
801 پژوهشنامه مالیات/شماره نوزدهم )مسلسل 67 (، پاییز 8931
-1 مقدمه
دادرسی مالیاتی از دیرباز ذهن نظریه پردازان علم حقوق را به خود مشوول داشته است. خودکامگی
حاکمان در طول تاریخ بشر در برخورد با پرداختکنندگان مالیات و نیز اقتدارات، امتیازات و اختیارات
فوق العاده دستگاه مالیاتی، بسیاری از نخبگان و گروههای مردمی را به فکر مهار قدرت حاکم و
قانونمند کردن شیوههای اخذ مالیات و چگونگی رسیدگی به اختلافات به وجود آمده بین مودی و
حاکمیت انداخته است. بدینسان با گسترش اندیشههای دموکراتیک و مردم سالارانه در جهان، نهادی
چون دادرسی مالیاتی نیز در کنار دیگر نهادهای حقوقی شکل گرفت.
در مباحث مالیاتی یکی از مسایل اساسی این است که در صورت بروز اختلافات میان دستگاه
مالیاتی و مودی چه مرجع یا مراجعی و با چه ویژگیهایی، صلاحیت رسیدگی به اختلافات را خواهند
داشت؟ هر جامعهای پاسخ خاصّ خود را در برابر این سوال دارد چرا که نوع نگرش مردم به مقوله
مالیات در جوامع مختلف متفاوت است. آنچه مسلم است مبانی نظری و نوع نگاه به مساله پرداخت
مالیات در جوامع مختلف متاثر از فرهنگ، مذهب، سنتهای عقیدتی و شرایط تاریخی حاکم برآن جوامع
می باشد.
در کلیه نظام های مالیاتی موضوع حل اختلاف بین مودی و دستگاه مالیاتی تابع اصول و مقررات
خاصی است و عموماً از صلاحیت دادگاه هایی که به اختلاف بین افراد رسیدگی می کنند یعنی محاکم
دادگستری خارج است. همچنین برای دادرسی این اختلافات در مراجع مخصوص، مقررات خاصی
وضع گردیده است. بنابراین، اختلاف بین مودی و دستگاه مالیاتی چه از لحا مراجعی که به این
اختلافات رسیدگی می کنند و چه از لحا آیین دادرسی که در مورد آنها رعایت می شود، نوعاً تابع
.) مقررات خاصی

مقاله بررسی تطبیقی ضمانتهای اجرایی مالیات ستانی در حقوق مالیاتی ایران و انگلستان

چکیده
بهطور کلی مالیات از مظاهر حاکمیت دولت به شمار میرود و بهعنوان مهمترین منبع درآمدهای عمومی،
نقشی برجسته ای در تأمین هزینههای عمومی ایفاء میکند. به نحوی که میتوان گفت تداوم فعالیتهای
دولت به وصول مالیات بستگی دارد. بدین لحاظ در حقوق مالیاتی بیشتر کشورها از جمله ایران و انگلستان
برای تأمین و تضمین مالیات، به دستگاه مالیاتی قدرت اعمال ضمانتهای اجرایی فوقالعاده و منحصر به-
فردی اعطاء میشود تا با توسل به آنها بتواند مالیات را بهخوبی و بهموقع تشخیص و وصول نماید. این
ضمانتهای اجرایی را می توان در قالب ضمانتهای اجرایی اداری، کیفری، مدنی و سایر ضمانتهای
اجرایی تقسیم بندی نمود که در این مقاله، با توجه به قوانین و مقررات و همچنین اسناد رسمی در
دسترس، به بررسی و تطبیق هر کدام از آنها در دو کشور ایران و انگلستان خواهیم پرداخت. البته نباید
این نکته را از ذهن دور داشت که اراده و خواست مردم، عمده ترین نقش را در اجرای قانون مالیاتها و
اعمال ضمانت های اجرایی ایفاء میکند و بدین لحاظ، مؤثرترین عامل موفقیت در تضمین اجرای این
قوانین، همانا جلب مشارکت و همکاری مؤدیان و در رأس آن ارتقای فرهنگ مالیاتی جامعه خواهد بود.
بنابراین در کلیه جوامع، رشد و آگاهی مردم نسبت به قوانین و پیامدهای آن اصلی است که موجب هر چه
بارورتر شدن نظامها میشود.
واژه های کلیدی: مالیات، ضمانت اجرا، مؤدی، دستگاه مالیاتی، ایران، انگلستان
[e-mail] 1 - عضو هیأت علمی دانشکده حقوق و علوم سیاسی دانشگاه تهران
[e-mail] ( 2 - کارشناس ارشد حقوق عمومی دانشگاه تهران (نویسنده مسئول
Downloaded from www.taxresearch.ir at 17:39 IRST on Friday December 19th 2014
170 پژوهشنامه مالیات/شماره چهاردهم (مسلسل 62 )، تابستان 1391
-1 مقدمه
قدرتی که برای به کار بستن قانون یا حکم دادگاه یا قراردادها و غیره از » : ضمانت اجرا عبارت است از
جعفری لنگرودی، 1385 : ص 66 ). در قوانین و مقررات مالیاتی قریب به اتفاق ) « آن بهره برده می شود
کشورها در بسیاری از مواد قانونی، تکالیفی برای مؤدیان مالیاتی، مأموران مالیات، یا اشخاص ثالث اعم
از دولتی و خصوصی مقرر شده است. هر تکلیفی جهت اجرا باید ضمانت اجراهای مؤثر اداری، کیفری
یا حقوقی داشته باشد در غیر اینصورت آن تکالیف برای مکلفین در زمره قواعد اخلاقی محسوب می
گردد.
هرگاه مؤدیان مالیاتی در ارائه اظهارنامه مرتکب تخلف شده و یا صداقت و راستگویی را مراعات
ننمایند و یا قصد فرار از پرداخت مالیات را داشته باشند، با ضمانت های اجرایی متعددی مواجه خواهند
شد. ضمانت های اجرایی مالیاتی با اهداف زیر تحقق می پذیرد:
الزام مؤدیان به رعایت مقررات و تکالیف قانونی؛ تنبیه و مجازات مؤدیانی که قصد فرار از مالیات را
داشته اند و تعیین و وصول خساراتی که در نتیجه عدم رعایت تکالیف و مقررات قانونی به دولت وارد
.( شده است (پیرنیا، 1344 : ص 126
به طورکلی بر طبق این اهداف، نویسندگان ضمانتهای اجرایی مالیاتی را به سه دسته تقسیم می
کنند: 1- ضمانتهای اجرایی اداری یا مالیاتی که صرفاٌ جنبه مالی داشته و دستگاه مالیاتی می تواند
این اقتدار را رأساٌ اعمال نماید؛ 2- ضمانتهای اجرایی کیفری که مؤدی متخلف را به مجازاتهای
کیفری از جمله جزای نقدی و حبس محکوم مینماید؛ و 3- الزام به جبران خسارت یا ضمانت اجرای
.( مدنی که دستگاه مالیاتی عموماً از طریق محاکم عمومی به اعمال آنها می پردازد (رستمی، 1387
کسانی که با تاریخ انگلستان آشنایی داشته باشند به خوبی میدانند که موضوع وضع مالیاتها
مهمترین نقش را در تحول سیاسی و اجتماعی این کشور داشته است. قسمت عمده ای از تاریخ این
کشور را مبارزه بین پادشاه و مجلس

مقاله اقتدارات و اختیارات دستگاه مالیاتی در حقوق مالیاتی ایران