دنیا از زاویهای دنیای ایدئولوژی است. ایدئولوژی بر پایه جهانبینیقرار دارد؛ و جهانبینی بر پایه جهانشناسی و جهانشناسی بر پایهشناختشناسی. از این رو، امیر مؤمنان علی(ع)میفرمایند:
معرفتشناسی آیینی است که از آن پیروی میشود.
این مطلب، انسان را به اهمیت معرفتشناسی و شناختشناسی آگاهمیسازد؛ زیرا انسان در هر حرکت علمی و عملی به معرفت و شناخت نیازدارد. امام علی(ع) به کمیل میفرماید:
هیچ حرکتی نیست، مگر این که در آن معرفت و شناخت نیازمندی.
عدم تمیز بین شناخت و ناشناخت، موجب تفاوت جهانشناسیها،جهانبینیها و ایدئولوژیها میگردد و آنچه ما را در تمیز شناخت ازناشناخت یاری میدهد معرفتشناسی است.
از زاویه دیگر، دنیا، دنیای عالمان شایسته و ناشایستهای است کهاساسیترین نقش را در سعادت و شقاوت مردم ایفا میکنند؛ چنان کهامامعلی(ع) میفرماید:
لغزش دانشور، جهانیان را فاسد میکند.
این موضوع اهمیت عالمشناسی و عارفشناسی را مینمایاند.
نوشتار حاضر بر آن است که به درگاه علم و معرفت، امیرمؤمنانعلی(ع)،مراجعه کند و از زلال معرفت علوی بهره گیرد. نخست مباحث مهممعرفتشناسی از دیدگاه حضرتش(ع) بررسی میشود و سپس عالِمشناسی.امید آن که با شناختی دقیق از «علم و عالم»، در جهت استواری حرکت علمیو عملی خود و جامعه کوشا باشیم و در پرتو علم و عمل، به زندگی پاک و اوجکمال انسانی و لقای محبوب حقیقی نائل آییم؛ چنان که امام علی(ع) میفرماید:
براساس علم و معرفت عمل کنید تا سعادتمند شوید.